เรื่องย่อ บ่วงสไบ

พุดจีบ โตเป็นสาวสะพรั่งและงดงามราวกับผ้าที่พุดจีบถักทอ... แม้พุดจีบจะมีชีวิตเพียบพร้อม  แต่พุดจีบมิเคยทิ้งแก้ว  พุดจีบรู้ว่าแก้วคือพี่สาวร่วมสายเลือด  พุดจีบจึงปรนนิบัติและดูแลแก้วเป็นอย่างดี   แก้วก็วางตัวเป็นทาสคอยรับใช้พุดจีบ  อ้างว่าวาสนาไม่เทียมกัน ขออยู่อย่างทาสผู้จงรักภักดี   แต่ภายในใจกลับริษยา อาฆาตแค้น!!

กำไล  เมียรองของคุณหลวงตั้งท้องไม่ได้  จึงแสดงความรักความเมตตาแก้ว จะช่วยให้แก้วได้รับสิทธิ์อันคู่ควรที่จะขึ้นมาอยู่บนเรือน   แก้วจึงรักและให้ความเคารพกำไล  ไม่รู้เลยว่ากำไลใช้แก้วเป็นเครื่องมือคานอำนาจคุณเยื้อน โดยมี แฟง  สาวใช้จอมสาระแน คอยช่วยเหลือกำไล

เทพ หนุ่มหล่อกลับจากร่ำเรียนที่ปีนัง  รับราชการที่มณฆลนครสวรรค์ เป็นที่หมายปองของสาวๆ  แต่เทพไม่เคยเหลียวมองสาวใด ใจของเขามีเพียงพุดจีบเท่านั้น เทพคอยช่วยพุดจีบเก็บฝ้าย  ย้อมสีผ้าและช่วยเหลืองานพุดจีบ ความรักความผูกพันของทั้งสองถักทอประสานเป็นเนื้อเดียวเฉกเช่นผ้าที่โรงทอ  ยิ่งทำให้แก้วชิงชังพุดจีบมากขึ้น  เพราะแก้วหลงรักเทพ

ป้าเมี้ยน  ชด  อีเอี้ยง  อีเม้ย หยันว่าแก้วไม่เจียมกะลาหัว  เป็นได้แค่ลูกทาสอย่าเผยอชูคอเป็นคางคก! แก้วจึงเข้าไปยั่วยวน ไอ้ทับ  ไอ้ยอด หนุ่มทาสกำยำที่พวกชดหมายปอง ชดหึงไอ้ทับ

เลือดขึ้นหน้าพุ่งเข้าตบตีแก้ว  แก้วใช้ไหวพริบเล่นงานชดจนอ่วม   ชดร้องเรียกให้อีเอี้ยง อีเม้ยช่วย    อีเอี้ยง อีเม้ยเห็นท่าไม่ดี  แล่นหนีเอาตัวรอดตามประสาจิ้งจกสองสี  ป้าเมี้ยนเจ็บใจที่ลูกสาว     เสียเชิง สั่งให้ทาสในครัวจับแก้วมัดเสา  ตบตีถ่มน้ำลายดูถูกถึงแม่ของแก้ว  แก้วโกรธและเสียใจไปนั่งร้องไห้หน้าหลุมศพแม่  น้อยเนื้อต่ำใจที่ไม่มีใครรัก ร้องขอให้วิญญาณแม่ปกป้อง ช่วยแก้วด้วย..

คืนนั้น  เสียงหมาหอนดังระงม ป้าเมี้ยนและชดขนหัวลุกชัน เพราะผีอิ่มปรากฏกายที่โรงครัว ผีอิ่มเล่นงานพวกป้าเมี้ยนและทาสในครัวจนไข้ขึ้น ป้าเมี้ยนและชดกราบขอให้คุณหลวง    คุณเยื้อนหาหมอผีมาปราบ  เทพไม่เชื่อเรื่องเหลวไหล  สั่งให้ ไอ้บุญ  ทาสรับใช้เฝ้าตรวจยาม   ทาสทั้งสองกลัวผีแต่ก็จำต้องทำตามคำสั่ง  คืนถัดมา เทพพบผีอิ่มหลอกหลอนคุณเยื้อนและคุณหลวง  เทพใจแข็งไล่ตามจนจับได้ว่าผีตนนั้นคือแก้ว  เทพต่อว่าต่อขานที่แก้วสร้างเรื่องหลอกลวง  แก้วระบายความในใจว่าถูกคุณหลวงคุณเยื้อนและป้าเมี้ยนทำร้ายร่างกายและจิตใจแก้วไม่อยากมีชีวิตจะขอตายตามแม่  เทพยื้อชีวิตโอบกอดปลอบประโลม เทพยืนยันจะอยู่ข้างแก้ว  แม้เขาเรียนสูงทำงานมีหน้าที่ใหญ่โตแต่หัวใจเขาก็เป็นทาส “คุณย้อยอุปถัมภ์เขาเพราะในอดีต  พ่อแม่ช่วยชีวิตคุณย้อยจนพ่อแม่ถูกโจรฆ่าตาย เขาเป็นเพียงลูกทาสไม่ต่างจากแก้ว  เขาเข้าใจความรู้สึกของแก้ว”  เทพสอนให้แก้วรู้ว่า  แม้เกิดเป็นทาสก็มีชีวิตที่ดีได้  การทำดี...สร้างกรรมดีคือเกราะแก้วคุ้มครองเรา   แก้วซาบซึ้งและหลงรักเทพหมดใจ

พุดจีบเห็นเทพแวะเวียนดูแลเอาใจใส่แก้ว  ก็พาลคิดว่าเทพมีใจให้แก้ว  พุดจีบมิให้แก้วเสียใจจึงพยายามตีตัวออกห่าง  เทพจึงสารภาพว่าเป็นความรักเฉกน้องสาว มิใช่หญิงคนรัก  เพราะเขามีใจให้หญิงนางหนึ่งแล้ว..พุดจีบไม่กล้าซักถามเพราะสายตาของเทพสื่อให้รู้ว่า  หญิงที่เทพกล่าวถึงคือเธอ..

แก้วเสียใจที่เทพรักพุดจีบ น้อยใจในชะตาอาภัพ จะถอนใจจากเทพ อบ  น้องสาวของอิ่ม 

ยังอาฆาตแค้นคุณหลวงและคุณเยื้อนที่ทำให้อิ่มตาย  ยุยงให้แก้วสานชิงหัวใจเทพ  แก้วจะได้ขึ้นไปอยู่บนเรือนอย่างสมเกียรติ  มิต้องตกเป็นเบี้ยล่างพุดจีบอย่างทุกวันนี้  กำไลและแฟงก็ยุยง   เสริมส่ง นำความว่าเทพรักแก้ว  แต่ต้องยอมใจพุดจีบ  เพราะเห็นแก่บุญคุณของคุณหลวง       แก้วคล้อยตามแรงยุ  ไปฟ้องคุณหลวงว่าเทพรักพุดจีบแล้วหยันว่าคุณหลวงกำลังจะได้เขยทาส คุณหลวงมิอาจทำใจยอมรับ สั่งห้ามเทพเข้าใกล้พุดจีบ เทพรับคำและยอมปฏิบัติตามสั่ง  “เขารักพุดจีบก็ต้องทนุถนอมมิให้พุดจีบมัวหมอง”

พุดจีบแปลกใจและเสียใจที่เทพตีตัวออกห่าง จึงขลุกอยู่ในโรงทอผ้าและไปเก็บฝ้ายเพียงลำพัง เกือบถูกงูเห่ากัด!  มิ่ง ช่วยพาพุดจีบกลับเรือนอย่างปลอดภัย  คุณเยื้อนสมนาคุณเงินทอง  มิ่งไม่รับแต่ขอทำงานรับใช้  เพราะอดีตเคยเป็นเพื่อนกับทาสในเรือนคุณย้อย คุณหลวงจึงรับมิ่งมาเป็นทาสในเรือน เพื่อตอบแทนบุญคุณมิ่ง

ไอ้ทับไม่พอใจที่เทพได้มิ่งเป็นพวก และที่สำคัญมันเคืองที่แก้วมีใจให้เทพ  มันอยากเอาแก้วทำเมีย ไอ้ทับจึงหยันว่าเทพเป็นลูกทาสไม่เคยให้เกียรติเทพ  มิ่งทนไม่ไหวออกโรงปกป้องเพื่อนรัก ท้าต่อยมวยเล่นงานไอ้ทับสะบักสะบอม   ไอ้ทับผูกใจเจ็บรอวันเล่นงานมิ่งและเทพ!

ไอ้ทับกลับไปหาชด  แต่ชดไม่ยอมเล่นด้วย! ชดหลงใหลในความหล่อและเก่งกาจของมิ่ง...

คอยจัดหาข้าวปลาอาหารประเคนมิ่งไม่ขาดปาก อีเอี้ยงกับอีเม้ยได้แต่นั่งปาดน้ำลาย อยากกินมิ่ง   แก้วอยากหักหน้าชด เข้าไปออดอ้อนยั่วยวนแย่งชิงมิ่งจากชด  แต่พอลับหลังก็ผลักไสไล่ส่งมิ่ง 

มิ่งถูกใจในจริตและฤทธิ์เดชแก้ว จึงคอยช่วยเหลืองานทุกอย่าง แก้วหลอกใช้งานสารพัด มิ่งไม่เคยปริปากบ่น จนเรียมออกปากให้แก้วผูกข้อไม้ข้อมือกับมิ่งเพราะเป็นทาสชนชั้นเดียวกัน  อบเถียงกับเรียมคอเป็นเอ็น  อบยุให้แก้วพิชิตใจเทพ ขึ้นเป็นใหญ่บนเรือน  แต่แก้วรู้ดีว่าเทพไม่เคยมีใจให้เธอ แก้วถอดใจจากเทพจะฝากชีวิตไว้กับมิ่ง

พุดจีบรู้ว่าเทพไม่ยอมสู้หน้าตน  ก็ต้องเรียกมิ่งมาช่วยงานย้อมสี  ตากผ้าทอ ต้องอยู่รับใช้

พุดจีบใกล้ชิด  แก้วไม่พอใจ กำไลและแฟงก็คอยยุว่าพุดจีบตั้งใจแย่งชิงคนรัก ให้แก้วหาทางกำจัดศัตรูหัวใจ แก้วเห็นพุดจีบพายเรือสั่งให้มิ่งว่ายน้ำเก็บบัว  แก้วเดือดดาลขอให้อบและแฟงหลอกล่อมิ่งไปที่อื่น พุดจีบแปลกใจที่มิ่งหายไป พุดจีบจึงต้องพายเรือกลับ ไม่ทันก้าวจะเหยียบท่าน้ำ แก้วผลักพุดจีบตกน้ำ แล้วกระโดดตามพุดจีบไป พุดจีบพยายามดิ้นให้แก้วช่วย  แต่แก้วกลับจ้องมองพุดจีบด้วยความแค้น เมื่อเห็นพุดจีบนิ่งสงบใต้น้ำก็ว่ายน้ำหนี  เทพกลับมาถึงเรือนเห็นร่องรอยที่ท่าน้ำก็เอะใจ  กระโดดน้ำพาร่างพุดจีบขึ้นมา  แต่พุดจีบสิ้นลมแล้ว

เสียงร้องไห้ดังระงมทั่วเรือน  คุณหลวงและคุณเยื้อนกอดศพเสียใจที่ลูกสาวลาโลกเทพตั้งสติได้ไปนั่งสวดมนต์ภาวนา  ขอบุญบารมีที่เขาสั่งสมมา  ขอเทพเทวดาช่วยดลให้พุดจีบฟื้นกลับมามีชีวิตอีกครั้ง

วิญญาณของพุดจีบเดินขึ้นเรือน  มองเห็นร่างตัวเองก็ตกใจเมื่อรู้ว่าเธอสิ้นใจ  วิญญาณพุดจีบพยายามเข้าไปสื่อสารกับคุณหลวงคุณเยื้อนแต่ไม่เป็นผล วิญญาณมาปรากฏที่หน้าโบสถ์ 

หลวงปู่รับรู้ว่าชะตาพุดจีบยังไม่ถึงฆาต บุญบารมีและกรรมดีที่สั่งสมหนุนนำให้พุดจีบกลับคืนสู่ร่าง หลวงพ่อแผ่บุญอุทิศให้วิญญาณพุดจีบมีกำลังมากขึ้น

เทพกอดร่างพุดจีบไว้ในอ้อมกอด สารภาพรักหมดใจ ชาตินี้ก็ไม่ขอรักใครอีก น้ำตาแห่งความเสียใจหยดลงบนแก้มพุดจีบ พุดจีบลืมตามีชีวิตอีกครั้ง เทพดีใจเหมือนเรื่องราวปาฏิหาริย์ที่เล่าขานกันว่าศพบางรายฟื้นคืนชีพ  ต่างจากแก้วที่โกรธเกลียด วิญญาณผีห่าตนใดกลับมาสิงร่างทำร้ายหัวใจแก้ว แก้วภาวนาให้พุดจีบมิอาจจดจำเหตุการณ์ที่แก้วทำร้ายพุดจีบ

เช้าวันใหม่ พุดจีบตรงมาตบตีแก้ว  ต่อว่าที่แก้วคิดฆ่าเธอ

เทพตั้งชื่อลูกว่า มะลิ  เป็นดอกไม้ที่ขาวบริสุทธิ์ มีกลิ่นหอม  เทพหวังว่าลูกสาวคนนี้มีจิตบริสุทธิ์เต็มไปด้วยกุศล  แม้หลายคนจะทักว่ามะลิมีหน้าละม้ายคล้ายมิ่ง เทพไม่เคยเอะใจสงสัยเพราะแก้วใช้ยาเสน่ห์ของสัปเหร่อทำให้เทพหลง  เมื่อหมดยาก็ต้องไปขอจากสัปเหร่อ  สัปเหร่อเล่นแง่อยากได้ตัวแก้วมาสนองตัณหา  แก้วบ่ายเบี่ยงแล้วหลอกล่ออบไปบำเรอสัปเหร่อ อบโกรธเกลียดที่ถูกหลานหักหลัง  ตะโกนสาปแช่งจะแฉความชั่วของแก้ว  แก้วจึงเผาเรือนของสัปเหร่อให้ตายไปทั้งสองคน  ไม่เหลือใครเป็นมารผจญอีก

แม้ว่าเทพจะโดนยาเสน่ห์  แต่หัวใจที่รักพุดจีบอย่างหนักหน่วง  ทำให้เทพคิดถึงพุดจีบ เทพจะปลูกดอกพุดจีบใต้ต้นจำปา เทพขุดลึกลงไปจะถึงหีบใส่สไบ  แก้วมาขวางสร้างเรื่องพาเทพกลับเรือนก่อนวิญญาณพุดจีบจะออกมาได้  มะลิผ่านมาตรงนั้น  เข้าไปคุ้ยดินเล่นเห็นยันต์ปิดหีบ  นึกสงสัยดึงยันต์ออกมา  แล้วมะลิก็หมดสติในทันที

เสียงฟ้าดังคำรามลั่นทั่วเรือน  พวกป้าเมี้ยนตกใจขวัญหาย  เป็นปรากฏการณ์เดียวกัน

ที่ผีพุดจีบเคยออกอาละวาด  หนูมะลิเดินตากฝนตัวเปียกปอนอยู่ที่สวน  ร้องให้พ่อพาขึ้นเรือนด้วยเทพรีบคว้ามะลิพากลับเรือนทันที  แก้วยืนชะเง้อรอ  ภาพตรงหน้าทำให้แก้วแทบเป็นลม 

เทพกำลังประคองพุดจีบเข้ามาบนเรือน  แก้วตกใจร้องไล่ให้เทพพาพุดจีบออกไป  เทพหัวเสียต่อว่าแก้วใจร้ายกับลูก  แก้วเข้าไปผลักมะลิ  มะลิจับตัวแก้วไว้แล้วหัวเราะเสียงสยอง เทพตกตะลึง  วิญญาณพุดจีบออกจากร่างมะลิ  แก้วตกใจวิ่งหนีไปจากเรือน สั่งให้บ่าวไพร่เข้ามาช่วย  แต่ไม่มีใครช่วยเหลือ  ทุกคนหลบอยู่ในห้อง เฝ้ามองผีพุดจีบเล่นงาน  ใช้สไบค่อยๆรัดคอแก้ว   เทพเข้ามาร้องห้ามมิให้พุดจีบทำร้ายแก้ว  พุดจีบสาธยายความชั่วช้าทั้งหมด พาเทพย้อนไปสู่เหตุการณ์ความระยำที่แก้วสร้างไว้ เทพรู้ความจริงก็ตกใจ  และรู้ว่ามะลิเป็นลูกของมิ่ง

ผีพุดจีบใช้สไบลากตัวแก้วไปที่ต้นจำปา  จะแขวนคอแก้วเหมือนที่แก้วทำกับเธอ  เทพเข้ามาร้องห้าม ขอให้พุดจีบหยุดสร้างกรรม  พุดจีบเสียใจที่เทพปกป้องแก้ว  ร้องไห้เสียใจว่าเทพไม่รักเธอแล้ว เทพยืนยันความรักต่อพุดจีบ แต่สิ่งที่เขาทำ..เพื่อตัวพุดจีบ  เขามิอยากให้พุดจีบสร้างกรรมชั่วเป็นบ่วงติดตัวไปในภพภูมิหน้า  ขอให้พุดจีบสร้างแต่กรรมดี  พุดจีบมองแก้วก็ยังมีความโกรธแค้น  กรรมเลวก็ต้องทำลายล้างด้วยความเลว  ใช้สไบกระชากคอแก้วจะฆ่าให้ตาย

... มะลิเข้ามากราบขอร้องผีพุดจีบให้ปล่อยแม่  อย่าทำร้ายแม่  มะลิรักแม่  ไม่อยากกำพร้า...

วิญญาณพุดจีบสะอึก  หรือมะลิจะมาเกิดเพื่อไถ่บาปแม่  เหมือนพุดจีบเกิดมาเพื่อไถ่บาปที่คุณหลวงคุณเยื้อนเคยทำไว้กับอิ่ม  เทพนำคำสอนของพุทธศาสนามาให้สติ  ขอร้องให้วิญญาณพุดจีบหยุดผูกบ่วงกรรม การแก้กรรมที่ประเสริฐที่สุด  คือไม่ผูกบ่วงกรรม  ด้วยความรักที่พุดจีบมีต่อเทพ จึงละวางความอาฆาตแค้น  ยอมปล่อยชีวิตแก้ว  พุดจีบกอดลาเทพไปรับใช้กรรมที่เคยฆ่าคน

เทพและบ่าวไพร่ในเรือน  ร่วมทำบุญ กรวดน้ำอุทิศส่วนกุศลให้พุดจีบได้เกิดภพภูมิที่ดี

เทพจะพาแก้วไปรับโทษที่พระนคร  ตามผิดที่เคยก่อ  แต่ใจหยาบช้าของแก้วมิอาจยอมรับผิด ใช้มะลิต่อรองหนีไป  แต่กรรมชั่วตามหลอกหลอน  แก้วเห็นผีมิ่ง ไอ้ทับ ไอ้ยอด สัปเหร่อเข้ามารุมบีบคอทำร้าย  แก้วคว้ามีดแทงผีเหล่านั้นแต่กลับแทงร่างตัวเอง แก้วลากสังขารที่เจ็บปวดไปถึงป่าช้า  ผีคุณหลวง  คุณเยื้อน  อบ กำไล  แฟง ตามหลอกหลอน แก้วรีบขุดหลุมศพลงไปนอนข้างกระดูกแม่อิ่ม  ร้องขอให้แม่อิ่มช่วยแก้ว  แล้วคุ้ยดินกลบฝังร่างตัวเองเพื่อหนีจากผีร้าย เทพและมะลิร่วมทำบุญอุทิศส่วนกุศลครั้งใหญ่ให้ทุกชีวิตที่สิ้นไป 

เทพประกาศปลดปล่อยทาสในเรือน  ซึ่งตรงกับคำประกาศเลิกทาสของในหลวงรัชกาลที่ 5 เทพขอให้ทุกชีวิตมีอิสระ และหยุดก่อสร้างกรรม ขอให้ยึดมั่นในความดี..ความดีจะเป็นเกราะคุ้มครองตัวเรา